مدل سازی مالی با اکسل
مدل سازی مالی به‌طور خلاصه فرایندی ست که با به‌کارگیری خروجی آن می‌توان به اخذ تصمیمات مدیریتی بهتری نائل آمد. انواع سرمایه‌گذاری، قیمت‌گذاری‌های مختلف، چگونگی تأمین مالی فعالیت‌های گوناگون، راه‌اندازی یا توسعه‌ی انواع کسب‌وکار و موارد این‌چنینی نمونه‌هایی از تصمیماتی هستند که برخورد صحیح با آن‌ها مستلزم بررسی دقیق تمامی فاکتورهای مؤثر و تجزیه و تحلیل آن‌ها ست و مدل سازی مالی می‌تواند این بررسی و تجزیه و تحلیل‌ها را دقیق‌تر و ساده‌تر کند. مدل سازی مالی اساساً با استفاده از نرم‌افزارهای صفحه‌گسترده انجام می‌پذیرد، اما درحال حاضر نرم‌افزارهایی نیز به‌صورت تخصصی برای انجام مدل سازی‌های مالی طراحی شده‌اند. در این نوشته تمرکز ما بر مدل سازی مالی با اکسل خواهد بود.
آشنایی بیشتر با مدل سازی مالی
مدل مالی نوعی شبیه‌سازی واقعیت است و با استفاده از آن می‌توان یک رویداد مالی را تعریف کرده و با تجزیه و تحلیل تمامی فاکتورهای مهم مؤثر بر آن درخصوص نحوه‌ی برخورد با آن رویداد تصمیم‌گیری نمود. هر مدل مالی شامل چند ورودی و یک یا چند خروجی ست. ورودی‌ها عوامل مؤثر بر رویداد مالی‌ای هستند که مورد بررسی قرار می‌گیرد و خروجی‌ها حاصل تجزیه و تحلیل داده‌های ورودی و نشان‌گر جهت‌گیری، هدف و یا حاصل رویداد مالی اند.
به‌عنوان مثال تصمیم‌گیری در سرمایه‌گذاری برای خرید یک دارایی ثابت برای افزایش حجم تولید می‌تواند به‌عنوان یک رویداد مالی مدل‌سازی شود و با بررسی تمامی فاکتورهای مؤثر بر آن نسبت به پذیرش یا رد سرمایه‌گذاری تصمیم‌گیری صورت پذیرد. عواملی مانند بهای تمام شده‌ی دارایی ثابت، میزان افزایش هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم ناشی از افزایش حجم تولید، میزان افزایش هزینه‌های اداری ناشی از افزایش حجم تولید، میزان افزایش سایر هزینه‌ها پس از افزایش حجم تولید، مالیات بر درآمد، تغییرات بازار سایر محصولات و … از جمله فاکتورهای مؤثر بر تصمیم‌گیری در مورد پذیرش یا رد این سرمایه‌گذاری هستند. با مدل سازی مالی سرمایه‌گذاری در این دارایی ثابت و لحاظ کردن تمامی فاکتورهای مؤثر می‌توان نتیجه‌ی پذیرش و رد تصمیم را مورد سنجش قرار داد و با مقایسه‌ی نتایج با یکدیگر درنهایت بهترین تصمیم ممکن را اتخاذ کرد.
مدل‌های مالی به‌طور کلی با سه هدف اصلی پیش‌بینی مالی، تصمیم‌گیری مالی و گزارش‌دهی مالی طراحی می‌شوند. در مدل‌های پیش‌بینی مالی از اطلاعات تاریخی فعالیت واحد تجاری یا از اطلاعات برآوردی، خصوصاً برای واحدهای تجاری تازه‌تأسیس، برای پیش‌بینی‌های مالی استفاده می‌شود. مدل تصمیم‌گیری مالی بیشتر در تجزیه و تحلیل اطلاعات مرتبط برای تصمیم‌گیری در یک سرمایه‌گذاری خاص کاربرد دارد و مدل گزارش‌دهی مالی بیشتر برای مقایسه‌ی نتایج واقعی فعالیت‌های مالی با نتایج برآورد شده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مدل سازی مالی می‌تواند تأثیر مهمی در بهبود تصمیم‌گیری‌های مدیریتی و درنتیجه افزایش بازدهی و سودآوری واحد تجاری داشته باشد اما گاه به‌سبب دشواری محاسبات از استفاده از آن صرف نظر می‌شود. خوشبختانه در حال حاضر با استفاده از ابزارهایی مانند نرم افزار صفحه گسترده‌ی اکسل می‌توان محاسبات مربوط به مدل سازی مالی را با سهولت بیشتری انجام داد و بدین‌ترتیب مدیران واحدهای تجاری می‌توانند در تصمیم‌گیری‌های خود دقیق‌تر و بهینه‌تر عمل کنند و این دقیقاً مهم‌ترین مزیت فراگیری مدل سازی مالی با نرم افزار اکسل است.
مدل سازی مالی با اکسل
برای این‌که بتوان با استفاده از نرم افزار اکسل مدل‌های مالی تهیه کرده و اطلاعات مالی را مورد تجزیه و تحلیل قرار داد نیاز است تا علاوه بر آشنایی با مفاهیم مالی از نحوه‌ی کار با این نرم افزار نیز مطلع بود. آشنایی با آدرس‌دهی مطلق و نسبی، نام‌گذاری سلول‌ها و ماتریس‌ها، توانایی کار با توابع مالی و توابع عمومی و … از جمله حداقل مهارت‌های مورد نیاز برای مدل سازی مالی با اکسل هستند. علاوه بر این مسلماً لازم است تا کاربر با مفاهیم پایه‌ای مالی مانند ریسک و بازده، ارزش زمانی پول، تحلیل حساسیت، نقطه‌ی سربه‌سر، حاشیه‌ی سود، نسبت‌های مالی و … نیز آشنا باشد. نرم افزار اکسل یک نرم افزار ارزان‌قیمت و بسیار کاربردی ست که در دسترس بیشتر افراد قرار دارد و می‌توان بدون نیاز به امکانات سخت‌افزاری خاصی از آن استفاده کرد و به‌همین علت با کسب مهارت در مدل‌سازی مالی با اکسل می‌توان بسیاری از نیازهای مدیریت برای تحلیل اطلاعات در اخذ بهترین تصمیمات را برآورده ساخت.
دوره آموزش مدل سازی مالی با استفاده از نرم افزار اکسل
همان‌طور که گفته شد برای مدل سازی مالی با اکسل هم نیاز به آشنایی با مفاهیم پایه‌ای مالی هست و هم نیاز به آشنایی نسبی با نرم افزار اکسل و در دوره‌های آموزش مدل سازی مالی با نرم افزار اکسل هر دوی این مجموعه اطلاعات در اختیار دانشجویان شرکت‌کننده در دوره قرار می‌گیرند.
شرکت‌کنندگان در کلاس‌های آموزش مدل سازی مالی با اکسل طی دوره مهارت‌های زیر را کسب خواهند کرد:
- آشنایی با محیط نرم افزار اکسل و کلیات آن
- شیوه‌ی آدرس‌دهی ابتدایی و پیشرفته در نرم افزار اکسل
- نام‌گذاری سلول‌ها و ماتریس‌های اکسل
- آشنایی با توابع عمومی اکسل مانند Ave، Min، Max و …
- آشنایی با توابع مالی اکسل مانند PV، FV، Rate و …
- آشنایی با Data Table
- آشنایی با ابزار Data Validation
- و …
دانشجویان علاوه بر این با تمامی مفاهیم مالی مهم در مدل سازی مالی آشنا خواهند شد.
به‌طور کلی آموزش مدل سازی با نرم افزار اکسل یک دوره‌ی تمرین‌محور است و در آن بیشتر تلاش می‌شود تا با انجام تمرینات واقعی با مسائل مالی مشابه مسائل مالی روز، مدل سازی مالی به‌صورتی کاملاً کاربردی به دانشجویان آموزش داده شود. اگرچه آشنایی دانشجویان رشته‌های حسابداری و مدیریت مالی با شاخص‌های مالی و محاسبات مربوط به آن‌ها کمک می‌کند تا راحت‌تر بتوانند با استفاده از نرم افزار اکسل به مدل سازی مالی بپردازند، افرادی که با مفاهیم مالی پایه‌ای آشنایی ندارند نیز می‌توانند با گذراندن این دوره به‌خوبی از پس مدل‌سازی مالی با اکسل برآیند و در پایان دوره به‌طور کامل با مفاهیم مالی‌ای که برای مدل‌سازی به آن‌ها احتیاج دارند آشنا خواهند بود.
