طرح توجیهی فرآوری و بسته بندی زیتون و روغن زیتون با نرم افزار کامفار Comfar
مطالعات بازار
با توجه به اینکه بیماری های قلبی و عروقی یکی از بیماریهایی میباشد که بالاترین رقم مرگ و میر را در کشور به خود اختصاص داده، میتوان با فرهنگ سازی در مصرف این محصول ویژه و استراتژیک تا حد زیادی میزان مرگ و میر ناشی از بیماری قلبی را کاهش داد. تحقیقات نشان داده که کشور اسپانیا با ترویج فرهنگ مصرف این محصول ظرف مدت 20 سال حدود 80 % بیماریهای قلبی و عروقی را کاهش دهد. پس از تفاوت واریته ای زيتون، درجه رسیدگی، روش برداشت و استخراج آن از مهمترين معيارهای تعيين کننده ی كيفيت روغن محسوب ميگردد. زيتون در آواخر پاييز وآوايل زمستان پس از تغيير رنگ از سبز به ارغواني تيره ميرسد كه در اين حالت به آن زيتون سياه نيز گفته ميشود. بارسيدن زيتون، روغن آن تغييرات زيادي را متحمل ميگردد. زيتونهاي ابتداي برداشت، محصول مرغوبي با روغن ميوهاي هستندكه اغلب زمان برداشت آن به سرعت سپري ميشود. زيتونهاي برداشت آخري آنقدر تأخير برداشت دارند كه ابداً جمعآوري نميشوند، امّا بعضي از كشاورزان، آنها همراه با برگها برداشت می کنند و سپس روغن حاصل از آنها را با روغن سبز رنگ آغاز زمان برداشت مخلوط مينمايند. عموماً بهترين روغنها از زيتونهايي توليد ميشوند كه در زمان برداشت 3/1 تا 3/2 ميوهها سياه شده باشند. با اينكه تلاشهاي فراواني براي توسعه روشهاي برداشت صورت ميگيرد، امابراي توليد بهترين روغن زيتون هميشه از روش برداشت دستي استفاده ميگردد كه نيمي از هزينه توليد را به خود اختصاص ميدهد. اگرچه استثناهايي وجود دارد، اما بيشتر روغنهاي زيتون مخلوطي از روغن چندين رقم است و همهي اين ارقام براي يك روغن ويژهاي كشت ميشوند و پس از برداشت محصول، با هم ديگر به طور مخلوط آسياب شده و خمير ميگردند. در ايتاليا، روغن زيتون از رقم زيتون روغني فرانتويو كه يكي از رايجترين رقم زراعي اين كشور است به سهولت استخراج ميگردد.
نام محصول
1-تولید و بسته بندی انواع کنسرو زیتون و زیتون شور در سایزهای متفاوت
2-بسته بندی انواع روغن زیتون در سایز های مختلف
تولید
طبق برآوردهای وزارت جهاد کشاورزی در سال جاری افزایش ظرفیت تولید زیتون در کشور خواهیم داشت. همچنین با افزایش تعرفه واردات روغن زیتون تولید روغن زیتون نیز افزایش خواهد داشت و این بخش نیز ضریب خودکفایی مناسبی خواهد داشت. سالانه حدود ۹۰ هزار تن زیتون در کشور تولید میشود که بخش عمده آن به زیتون کنسروی تبدیل شده و بخشی دیگر برای استحصال روغن برداشت میشود که با توجه به پایینبودن میزان برداشت زیتون روغنی، تولید روغن زیتون در کشور با کمبود مواجه بوده و سالانه حدود هشت تا ۱۰ هزار تن به واردات این محصول نیاز داریم.
واردات
سالیانه ۱۰ تا ۱۲ هزارتن روغن زیتون از طریق مبادی قانونی و مابقی از طریق قاچاق وارد کشور میشود. قاچاق روغن های پومیس و زیتون کنسروی از طریق استان های مرزی به کشور صورت میگیرد که کنترل آن خارج از حیطه کاری انجمن و وزارت جهاد کشاورزی است و تنها باید موضوع قاچاق در سطح کلان بررسی شود. با توجه به آمار بالای واردات و مصرف سیگار در کشور، شورای ملی زیتون خواستار تخصیص درآمدهای گمرگی سیگار به ترویج مصرف روغن زیتون است تا سلامت آحاد جامعه تضمین شود.
مصرف
سرانه مصرف روغن زیتون برای هر نفر ایرانی بین 210 تا 220 گرم می باشد این در حالیست که سرانه مصرف روغن زیتون در برخی کشورها سالانه بین 24 تا 27 کیلوگرم است. کشور سوریه بالاترین آمار مصرف روغن زیتون را با 27 کیلوگرم در سال به خود اختصاص داده است که به دلیل مصرف بالای این ماده طبیعی با کمترین مشکل بیماری های قلبی و عروقی مواجه است. همچنین سرانه مصرف روغن زیتون در کشور یونان 24 کیلوگرم، اسپانیا14 کیلوگرم و ایتالیا 12 کیلوگرم است. در دنیا روغن زیتون به عنوان روغنی شناخته شده که می تواند موجب کاهش بروز بیماری های شایع قلبی و عروقی و سرطان شود. متاسفانه فرهنگ مصرف روغن زیتون در بین افراد جامعه ما نهادینه نشده و کماکان بیماری های قلبی و عروقی و بیماری سرطان در بین افراد جامعه ایرانی نسبت به سایر کشورهای جهان شایع است.
صادرات
اگرچه در دهههای اخیر تولید بسیاری از محصولات کشاورزی و باغداری به مرحله خودکفایی کامل رسیده است و علاوهبر تامین نیاز داخل، بخش عمدهای از محصولات کشاورزی به خارج از کشور صادر میشود، اما برخی محصولات کشاورزی با وجود شرایط مناسب برای توسعه و افزایش تولید، تنها تامینکننده نیاز داخل است. زیتون و مشتقات آن ازجمله روغن زیتون که بهعنوان یکی از محصولات کشاورزی استراتژیک در کشور محسوب میشوند ازجمله این محصولات هستند.
مطالعات فنی
فرآیند عملیات روغن کشی و بسته بندی انواع روغن زیتون
زيتون پس از برداشت براي تهيه خمير نرم آسياب ميگردد. در صنعت براي تهيه اين خمير از نوعي آسياب سنگي معروف به پيترا(pietra) استفاده ميشود. در سالهاي اخير يك نوع آسياب چكشي جايگزين پيترا شده است. در هركدام از اين روشها مزايا و معايبي وجود دارد. روش آسياب سنگي كند و خيلي ملايم است اما تميز كردن آن كار سختي ميباشد. از طرف ديگر آسياب چكشي تميز بوده و خمير زيتون خيلي نرمي را توليد ميكند، به طوري كه بعضي از افراد احساس ميكنند كه خمير مزهي فلزي به خود گرفته است. اگر ميوههاي زيتون توسط آسياب چكشي خردشوند و سپس دريك مخلوط كن معروف به مالاكساتور كاملاً مخلوط گردند، مولكولهاي روغن با هم تجمع نموده و قطرات بزرگي را تشكيل خواهند داد. در روشهاي صنعتي كه هزاران سال را پشت سرگذاشته است، اين خمير را برروي حصيرهايي پخش ميكردند (جنس حصيرها از كنف بود، اما درحال حاضر از پلي پروپيلن استفاده ميشود) و حصيرها برروي هم انباشته ميشدند و سپس براي خارج كردن مايع يعني مخلوط آب و روغن، تحت فشارقرار ميگرفت.امروزه از فشار هيدروليكي استفاده ميگردد. ولي هنوز در آفريقاي شمالي براي ايجاد فشار كيسههاي شني را برروي حصيرها قرارميدهند( آنها هنوز از شتر براي چرخاندن آسياب سنگي سود ميبرند). در اينجا تميز ماندن آسياب سنگي جاي تأمل دارد، اگر به دقت بازديد نشود، حصيرها به آساني كثيف شده و ترشيدگي را ميتوانند به روغن انتقال دهند. اگرچه با پرس صنعتي بهترين روغن دنيا توليد ميشود، اما نياز به مراقبت دايمي دارد تا در توليد انبوه كارايي داشته باشد. بعضي از توليدكنندگان، استفاده از فرآيند سانتريفيوژ و قيف جداكننده را ترجيح ميدهند. سانتريفيوژها داراي بازدهي خوب ، قابل اطمينان و تميز و قابل تنظیم بوده و در همهي فعاليتهاي پرسهاي جديد کاربرد دارند. ماشين ديگري به نام سينولا(Sinola) وجود دارد كه درآن ابداً از فشار استفاده نميشود. سينولا با به حركت درآوردن تيغه هاي فولادي خود در ميان خمير سبب شناور شدن روغن برروي سطح آن و انتقال به بيرون ميگردد. درحالي كه اين روش به عنوان يكي از راههاي توليد روغن مرغوب در نظرگرفته ميشود، اما ضعيف، گران و بازدهي آن به طور معني داري كمتر از روشهاي ديگر است. بنابر اين زياد مورد استفاده قرار نميگيرد. آنچه عملاً به عنوان مواد استخراجي از خمير جدا ميشود، مخلوطي از روغن ، آب و مواد جامد است. اگر آب و مواد جامد بلافاصله جدا نشوند و مدت زمان طولاني در مجاورت روغن باقي بمانند باعث فساد و كاهش كيفيت آن ميگردند. بنابر اين، مرحلهي نهايي عمليات براي خالص كردن روغن از آب و تفاله بايستي بلافاصله با استفاده از دستگاه سانتريفيوژ به اجرا در آيد. روغن پس از جداشدن وارد بطريها ميشود. در صورتي كه مقدار توليد خيلي زياد باشد، در مخزنهاي بزرگ انبار ميگردد و سپس در زمان مناسب بطري زني انجام ميشود. عموماً بهترين روغنها از زيتونهايي توليد ميشوند كه در زمان برداشت 3/1 تا 3/2 ميوهها سياه شده باشند. با اينكه تلاشهاي فراواني براي توسعه روشهاي برداشت صورت ميگيرد، امابراي توليد بهترين روغن زيتون هميشه از روش برداشت دستي استفاده ميگردد كه نيمي از هزينه توليد را به خود اختصاص ميدهد. اگرچه استثناهايي وجود دارد، اما بيشتر روغنهاي زيتون مخلوطي از روغن چندين رقم است و همهي اين ارقام براي يك روغن ويژهاي كشت ميشوند و پس از برداشت محصول، با هم ديگر به طور مخلوط آسياب شده و خمير ميگردند. در ايتاليا، روغن زيتون از رقم زيتون روغني فرانتويو كه يكي از رايجترين رقم زراعي اين كشور است به سهولت استخراج ميگردد. زيتون پس از برداشت براي تهيه خمير نرم آسياب ميگردد. در صنعت براي تهيه اين خمير از نوعي آسياب سنگي معروف به پيترا(pietra) استفاده ميشود. در سالهاي اخير يك نوع آسياب چكشي جايگزين پيترا شده است. در هركدام از اين روشها مزايا و معايبي وجود دارد. روش آسياب سنگي كند و خيلي ملايم است اما تميز كردن آن كار سختي ميباشد. از طرف ديگر آسياب چكشي تميز بوده و خمير زيتون خيلي نرمي را توليد ميكند، به طوري كه بعضي از افراد احساس ميكنند كه خمير مزهي فلزي به خود گرفته است. اگر ميوههاي زيتون توسط آسياب چكشي خردشوند و سپس دريك مخلوط كن معروف به مالاكساتور كاملاً مخلوط گردند، مولكولهاي روغن با هم تجمع نموده و قطرات بزرگي را تشكيل خواهند داد. اگرچه با پرس صنعتي بهترين روغن دنيا توليد ميشود، اما نياز به مراقبت دايمي دارد تا در توليد انبوه كارايي داشته باشد. بعضي از توليدكنندگان، استفاده از فرآيند سانتريفيوژ و قيف جداكننده را ترجيح ميدهند. سانتريفيوژها داراي بازدهي خوب ، قابل اطمينان و تميز و قابل تنظیم بوده و در همهي فعاليتهاي پرسهاي جديد کاربرد دارند.
اطلاعات مالی طرح
نتایج مالی طرح از دیدگاه کل سرمایه گذاری